De Historische Steenbakkerij Zorgvlied zal tijdens Paard & Erfgoed een veldoven opbouwen, stoken en weer ontmantelen.
Historie
Ruim honderd jaar geleden werden in een veldoven aan de Huenderweg nog stenen gebakken. Op de plek van deze veldoven vond Natuurmonumenten veel bakstenen in de grond, waarvoor zij destijds geen verklaring had. Maar de veldoven heeft er al eerder gebrand. Rond 1840 komt een commissie een inspectie houden op de Landbouwschool te Wateren van de Maatschappij van Weldadigheid en vind geen enkele kwekeling aanwezig, omdat volgens het rapport van de commissie 'ze allemaal werken op de steenbakkerij van Wateren'.
Op het nabije gebied van Kolonie Landarbeid zijn de restanten van leemputten nog aanwezig en verschillende bejaarde bewoners konden plekken aanwijzen waar zij met klei speelden. Wateren was niet enige plek in de omgeving waar stenen werden gebakken. Wanneer de schrijver Jacob van Lennep in 1824 - de Maatschappij van Weldadigheid bezoekt ziet hij 'wandelende steenbakkerijen'. De veldovens werden opgebouwd nabij de vindplaatsen van veen en leem en waren constructies die na de stook geheel verdwenen waren. Ze werden daarom niet meegerekend tot permanente bouwwerken. In de archiefstukken van de Maat-schappij van Weldadigheid komen zij in de beschrijvingen van gebouwen dan ook niet voor.
Veldoven
Wat is een veldoven? Een veldoven is een eenmalige stook van bakstenen met voorhanden hout als brandstof. De oven bestaat uit niets meer dan te bakken stenen (groenlingen) waartussen brandgangen zijn voor brandstof. De buitenkant is ingesmeerd met leem en onderin en bovenin waren gaten om brandstof bij te vullen en om het vuur te regelen. Er werd altijd een plek uitgekozen waar leem in de grond zat en brandstof voorhanden was. Een stook bestond uit ongeveer drie weken branden en daarna drie weken afkoelen. Na het wegnemen van de gebakken stenen was er dus 'niets' over. Een heel ander beeld dan we kennen van steenfabrieken. De stook werd daarom ook wel een “boerenstook” genoemd. Boeren regelden het zelf wanneer een boerderij moest worden gebouwd. Soms met een ingehuurde kracht die er verstand van had met wat losse arbeiders.
Uitvoering en realisatie.
Wij willen gedurende de dagen van het Paard &Erfgoed-event, de bezoekers inzicht geven in de wijze van het bakken van stenen ten behoeve van de te bouwen koloniewoningen voor de Maatschappij van Weldadigheid aan het begin van de 19e eeuw.
